منطق ماشین دودی

یکى از دوستان ما که مرد نکته‏ سنجى است، یک تعبیر بسیار لطیف داشت، اسمش را گذاشته بود منطق ماشین دودى، مى‌‏گفتیم منطق ماشین ‏دودى چیست؟ مى ‏گفت من یک درسى را از قدیم آموخته‌‏ام و جامعه را روى منطق ماشین دودى مى‌‏شناسم.

     وقتى بچه بودم منزلمان در حضرت عبدالعظیم بود و آن زمان قطار راه‌‏آهن به صورت امروز نبود و فقط همین قطار تهران- شاه‏‌عبدالعظیم بود. من مى‏دیدم که قطار وقتى در ایستگاه ایستاده بچه‏ها دورش جمع مى‏شوند و آن را تماشا مى‏کنند و به زبان حال مى‏گویند ببین چه موجود عجیبى است! معلوم بود که یک احترام و عظمتی براى آن قائل هستند. 

     تا قطار ایستاده بود با یک نظر تعظیم و تکریم و احترام و اعجاب به آن نگاه مى‏‌کردند؛

     کم‌‏کم ساعت حرکت قطار مى‌‏رسید و قطار راه مى‏افتاد.  

     همین‏که راه مى‌‏افتاد بچه‏‌ها مى‏‌دویدند، سنگ برمى‌‏داشتند و قطار را مورد حمله قرار مى‌‏دادند.

     من تعجب مى‏‌کردم که اگر به این قطار باید سنگ زد چرا وقتى که ایستاده یک ریگ کوچک هم به آن نمى‌‏زنند، و اگر باید برایش اعجاب قائل بود اعجابِ بیشتر در وقتى است که حرکت مى‌‏کند.

     این معمّا برایم بود تا وقتى که بزرگ شدم و وارد اجتماع شدم. دیدم این قانون کلى زندگى ما ایرانیان است که هرکسى و هر چیزى تا وقتى که ساکن است مورد احترام است. تا ساکت است مورد تعظیم و تبجیل است، اما همین‏که به راه افتاد و یک قدم برداشت نه تنها کسى کمکش نمى‏کند بلکه سنگ است که به طرف او پرتاب مى‏شود.

خودم: گذر زمان ثابت کرد این منطق فقط برای ایرانیان نیست...

اینکه می‌بینیم به سمتِ قطار انقلاب سنگ می‌اندازند نشانه‌ی حرکت داشتنِ انقلاب است و الا به یک کشورِ ثابت نه تنها سنگ نمی‌اندازند بلکه تعظیم هم می‌کنند... دقیقاً مثل دوره‌ی طاغوت که انگلیس و آل سعود و ... به محمدرضا تعظیم می‌کردند...

* * *

کاش مجاز بودم تا فیلم حضور و شناسایی منافقین رو برایتون بارگذاری می‌کردم، به دلایل امنیتی امکانش نیست فقط بدونید چنین اسنادی وجود دارد...

پ.ن:

مجموعه ‏آثار استاد شهید مطهرى، ج‏25، ص: 426